"Η Συμφωνία της Χαράς"
Είναι η τελευταία συμφωνία του Μπετόβεν που τελείωσε το 1823. Η συμφωνία αυτή αποτέλεσε επανάσταση στα χρονικά της μουσικής φιλολογίας, που ξεπέρασε σε έκταση και σε βάθος κάθε προηγούμενο έργο.
Ο Μπετόβεν εισάγει με τη συμφωνία αυτή μία καινούρια φόρμα. Πραγματικά από την αρχή μέχρι το τέλος συμμορφώθηκε απλά και μόνο με όσα το θέμα του υπαγόρευε στην εξωτερική δομή του έργου.
Αρχίζει με ένα allegro που εκφράζει την ανησυχία για το πεπρωμένο, το ανεξερεύνητο άπειρο και την τάξη που οδηγεί τη δημιουργία. Η δυστυχία εναλλάσσεται με την ευτυχία, η κόλαση με τον παράδεισο, ο τρόμος με τη γαλήνη. Ο Μπετόβεν μοιάζει να σκαλίζει πάνω στο μάρμαρο τον ήρωα του και του δίνει τεράστιες διαστάσεις.
Το δεύτερο μέρος είναι ένα molto vivace. Η ίδια ατμόσφαιρα που επικρατεί στην Πέμπτη Συμφωνία, δαιμονική και φανταστική. Εδώ όμως τα στοιχεία είναι πολύ πιο μεγαλόπρεπα κι επιβλητικά. Πρόκειται για μια περιγραφή της ανθρώπινης δυναμικότητας και δραστηριότητας που οδηγεί σ'ένα ξέφρενο χορό από γοργές δοξαριές των εγχόρδων και κραυγές των πνευστών.
Το adagio molto e cantabile αλλάζει με μιας το χαρακτήρα της συμφωνίας. Ψάλλει τον έρωτα και την ερωτική διάθεση των ανθρώπων. Τα βιολιά αναπτύσσουν ένα αργό, μελωδικό και γεμάτο ηρεμία θέμα. Τα έγχορδα συμπληρώνουν κι αυτά με τη δική τους χροιά την ατμόσφαιρα, ενώ τα κρουστά ξαναθυμίζουν τη σκληρή πραγματικότητα. Πάντως ένα όραμα πλανιέται πάνω απ'τα κεφάλια μας κι όταν ακόμη τα όργανα πάψουν να ακούγονται.
Το τέταρτο μέρος υμνεί τη χαρά. Ο Μπετόβεν παραθέτει στην αρχή μια εισαγωγή δυνατή και επιβλητική. Αναπτύσσει το θέμα του δίνοντας το στα έγχορδα και στα πνευστά εναλλάξ. Κατόπιν ολόκληρη η ορχήστρα το παρουσιάζει στην πιο τέλεια κι ολοκληρωμένη μορφή του. Ξαφνικά μια μεγάλη απότομη παύση παρεμβαίνει. Τα πνευστά προαναγγέλουν κάτι το πρωτάκουστο. Μα μια άλλη παύση, μυστηριώδης παρεμβάλλεται. Τότε από το βάθος της σκηνής ακούγεται η φωνή ενός βαρύτονου που ψάλλει τον ύμνο στη χαρά, βασισμένο σε στίχους του Σίλλερ.
Μία φωνή, κατόπιν μία τρίτη και τελικά μία τέταρτη παρεμβαίνουν. Το θέμα αναπτύσσεται, το παίρνει ο χορός, το μεταδίδει στην ορχήστρα: "χαρά μου, φλόγα μου παρμένη απ'των θεών το μέτωπο".
Ακολουθεί μια παραλλαγή για να ακουστεί μετά η περίφημη φούγκα. Οι φωνές του κουαρτέτου εναλλάσσονται με τις φωνές του χορού και τα όργανα της ορχήστρας.
Το θέμα αναπτύσσεται σε όλες τις μορφές του και δίνεται κατόπιν στο σύνολο στην πρωταρχική του διάρθρωση, για να εκτελεστεί από την ορχήστρα και το χορό.
Η συμφωνία τελειώνει κάτω από δυνατές συγχορδίες των εγχόρδων και των πνευστών, που υπογραμμίζονται από τα τύμπανα και τα κρουστά της ορχήστρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου