Accordion Fun: Δεκεμβρίου 2015

Μορφολογία

Είναι ο επιστημονικός κλάδος της μουσικής που ασχολείται με τις διάφορες συνθέσεις και εξετάζει τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται ένα μουσικό κομμάτι. Αυτά τα στοιχεία μας δίνουν τη μορφή
(φόρμα) των διάφορων συνθέσεων, οι κυριότερες από τις οποίες είναι:
Σονάτα
είναι η μουσική σύνθεση για ένα ή περισσότερα μουσικά όργανα και αποτελείται απο τρία ή τέσσερα μέρη διαφορετικής ρυθμικής αγωγής. Η Σονάτα αντικατάστησε τα πολυφωνικά τεμάχια του 16ου αιώνα. Ο Μπετόβεν δίνει την οριστική μορφή της Σονάτας. Τα μέρη της Σονάτας είναι: Allegro, andante, minuetto ή scherzo, Allegro ή molto-allegro ή presto.
Πρελούδιο
Είδος εισαγωγής, είδος προλόγου, συνήθως σύντομο που προηγείται των χορών της Σουίτας. Αργότερα πήρε ευρύτερη σημασία και συχνά υπονοεί τον πρόλογο ενός λυρικοθεατρικού έργου ή μελοδράματος.
Φούγκα
Πολυφωνική αντιστικτική σύνθεση τεχνικού και εγκεφαλικού περιεχομένου. Στη Φούγκα υπάρχει ένα θέμα που το παρουσιάζει μια φωνή και έπειτα το μιμούνται άλλες φωνές με ορισμένους κανόνες και συνδυασμούς μέχρι το τέλος. Τα κυριότερα μέρη είναι: το θέμα, η απάντηση, το αντίθεμα, τα επεισόδια, η περίληψη του θέματος (stetto) και η ουρά ή κατάληξη (coda). Η Φούγκα είναι η τελειότερη μορφή της Αντιστίξεως και έφτασε σε μεγάλη ανάπτυξη με τους Μπάχ και Χάιντελ.
Ουβερτούρα
Είναι η σύνθεση για ενόργανη μουσική η οποία χρησιμεύει σαν εισαγωγή σε ένα μουσικό έργο ή σαν εισαγωγή στο άνοιγμα της σκηνής και κυρίως στην Όπερα και στο Ορατόριο.
Συμφωνία
Είναι μουσική σύνθεση για ορχήστρα από πολλούς εκτελεστές και όργανα με διάφορες ποικιλίες. Η συμφωνία εμφανίστηκε πρώτα στην Ιταλία αλλά αναπτύχθηκε στη Βιέννη με τους συνθέτες Χάυδν, Μότσαρτ και Μπετόβεν. Αποτελείται από 4 μέρη: Allegro, Andante, Finale, Rondo.
Κοντσέρτο
'Έργο για φόρμα σονάτας σε τρία μέρη, για ένα όργανο και ορχήστρα όπου πολλές φορές ο συνθέτης προσπαθεί να επιδείξει την τεχνική ικανότητα του εκτελεστή δηλ του σολίστ. Τα μέρη είναι ALLEGRO, ANDANTE, ALLEGRO. Κοντσέρτο Γκρόσσι - Είναι μουσικές συνθέσεις εκτελούμενες από ορχήστρα εγχόρδων στην αρχή. Αργότερα προστέθηκαν και μερικά πνευστά.
Συμφωνικό ποίημα
Είναι έργο με ελεύθερη μορφή. Στο συμφωνικό ποίημα ο συνθέτης περιγράφει με τη μουσική του μια υπόθεση ή ένα ποιητικό κείμενο.
Ορατόριο
Η λέξη προέρχεται από το λατινικό Oratorium που σημαίνει προσευχητάριο, τόπος προσευχής. Εμφανίζεται παράλληλα με το μελόδραμα και πρόδρομος αυτού είναι τα αρχαία μυστήρια. Έχουν όμως την εξής διαφορά με το μελόδραμα: το μελόδραμα είναι ένα μουσικό δραματικό έργο που παίζεται στο θέατρο με σκηνικά κτλ, ενώ το Ορατόριο δεν παίζεται στο θέατρο αλλά σε αίθουσες συναυλιών και στους ναούς. Είναι ένα μουσικό δράμα με βιβλική υπόθεση, άλλοτε με θρησκευτική και άλλοτε κοσμική. Είναι έργο χορωδιακό στο οποίο λαμβάνουν μέρος δυο ή περισσότεροι σολίστ με τη συνοδεία ορχήστρας.
Όπερα
Είναι δράμα όπου η μουσική αποτελεί κύριο στοιχείο με δική του ενότητα. Η όπερα εμφανίζεται προς το τέλος του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα στη Φλωρεντία απο έναν όμιλο Φλωρεντινών φίλων της αρχαιότητας.Σκοπός τους ήταν η αναβίωση της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας... Τα στοιχεία τη όπερας είναι: Άρια (τραγούδι), το ρετσιτατίβο (απαγγελία, ομιλία τραγουδιστή), τα χορωδιακά μέρη (κόρο), τα ορχηστρικά μέρη, τα ενδιάμεσα (μπαλέτο κτλ). Πριν απο το άνοιγμα της αυλαίας συνήθως ακούγεται η "εισαγωγή", ένα ορχηστρικό κομμάτι που περιλαμβάνει βασικά μουσικά θέματα του έργου ή είναι ανεξάρτητο και έχει σκοπό να δημιουργήσει το κατάλληλο ψυχολογικό κλίμα στον ακροατή για την παρακολούθηση του έργου. Η σκηνοθεσία είναι απαραίτητη και σημαντική διότι δίνει μεγαλοπρέπεια και φαντασμαγορία. Το λογοτεχνικό κείμενο της όπερας λέγεται λιμπρέτο.
Η όπερα με κωμικό χαρακτήρα λέγεται "όπερα μπούφα".
Οπερέττα
Γεννήθηκε από την Όπερα και είναι ελαφρό θεατρικό είδος. Περιλαμβάνει εναλλάξ άσματα και πεζό λόγο και τελειώνει συνήθως με την παρωδία ή τη σάτιρα.
ΙΝΤΕΡΜΕΤΖΟ
Κομμάτι για οργανική μουσική που παίζεται από την ορχήστρα στα ενδιάμεσα των πράξεων ενός μελοδραματικού έργου συνήθως.
ΠΟΤ-ΠΟΥΡΙ
Είναι μέρη απο διάφορες μουσικές συνθέσεις.
ΡΑΨΩΔΙΑ
Ελεύθερη σύνθεση με θεματικό υλικό από δημοτικά τραγούδια ή χορούς. Ο τύπος της ραψωδίας καθιερώθηκε κυρίως απο τον Λίστ ο οποίος στις ραψωδίες του περιέλαβε Ουγγρικά ηρωικά θέματα.
ΣΟΥΪΤΑ
Σειρά από μουσικά κομμάτια που αποτελούν διαδοχή διαφόρων χορών (Αλεμάντ, Γκαβόττα, Σαραμπάντα, Κουράντ) με ρυθμική αγωγή που εναλλάσσεται. Την αργή ακολουθεί γρήγορη και αντίθετα. Το πρώτο μέρος, το εισαγωγικό, είναι συνήθως ελεύθερο.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Εκκλησιαστική ακολουθία. Στη Δυτική Καθολική Εκκλησία η λειτουργία περιλαμβάνει:
KYRIE Κύριε
GLORIA δόξα
CREDO πιστεύω
BENEDICTUS ευλογημένος
AGNUS DEI αμνός του Θεού
Η λειτουργία των διαμαρτυρομένων δε διαφέρει απο τις καθολικές με τη διαφορά ότι αυτή ψάλλεται σε κάθε γλώσσα του λαού.
Πάθος
Είναι ένα είδος μουσικής, τύπου ορατορίου, βασισμένο στα πάθη του Χριστού, στα τέσσερα ευαγγέλια. Στην αρχή δημιουργήθηκε στην Καθολική Εκκλησία με τον τύπο αντιφωνικού διαλόγου. Οι μουσικοί διάλογοι γίνονται στα εωθινά αναγνώσματα της Μεγάλης εβδομάδας και ψάλλονταν απο τόσα πρόσωπα όσα ήταν τα πρόσωπα στο Ευαγγέλιο. Έτσι γεννήθηκε"το δράμα του πάθους" για την βδομάδα των παθών και το "δράμα των Χριστουγέννων" για την ομώνυμη γιορτή, και έτσι δημιουργήθηκαν τα μυστήρια.
Εμβατήριο
Τραγούδι με ρυθμό γυμναστικού βήματος.
Μπαλάντα
ballare=χορεύω
Είδος χορευτικό στην αρχή. Κατόπιν πήρε τη σημασία ενός έργου βασιζόμενου σε θρύλο είτε για τραγούδι είτε για όργανο κυρίως.
Μυστήρια
Καλούνται έτσι στο μεσαίωνα τα λειτουργικά δράματα που παίζονταν στα προαύλια των ναών και αργότερα στους δρόμους. Η μουσική λαμβανόταν κυρίως απο τα δημοτικά άσματα.
Ρέκβιεμ
Είναι η νεκρώσιμη και επιμνημόσυνη ακολουθία των Καθολικών απο την αρχική λέξη REQUIEM AETERNAM DONA EIS DOMINE
Duetto
ή διωδία είναι μουσική μελωδία για δύο φωνές ή για δύο όργανα ή μια φωνή και ένα όργανο.
Τρίο
Μουσική σύνθεση για τρία όργανα και ιδιαίτερα για πιάνο, βιολί και βιολοντσέλο.
Quartetto
Σύνθεση γραμμένη για τέσσερα όργανα ή για τέσσερις φωνές ή για ομάδα τεσσάρων καλλιτεχνών. Αποτελείται απο το πρώτο και δεύτερο βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο. Υπάρχουν και κουαρτέτα με έγχορδα και πιάνο και κουαρτέτα απο έναν πλαγίαυλο και τρία έγχορδα κτλ.
Finale
Λέγεται το τέλος μίας σύνθεσης και έχει χαρακτήρα μάλλον εύθυμο και ζωηρό. Ακόμα και χαρακτήρα εκφραστικό και παθητικό π.χ παθητική συμφωνία του Τσαϊκόφσκυ.

πηγή: από παλαιό σχολικό βιβλίο

Ο Μεσσσίας είναι ορατόριο του Γερμανού συνθέτη Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ, το οποίο γράφτηκε το 1741 σε λιμπρέτο του Τσαρλς Τζένενς, συμπεριλαμβάνοντας αποσπάσματα από τη Βίβλο καθώς και Ψαλμούς από το Αγγλικανικό Προσευχητάριο. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο Δουβλίνο στις 13 Απριλίου 1742 και έκτοτε είναι ένα το συχνότερα εκτελούμενα χορωδιακά έργα του ρεπερτορίου της δυτικής μουσικής.

Από τεχνικής πλευράς, ο Μεσσίας απαιτεί σχετικά μικρό όγκο τραγουδιστών και μουσικών, ενώ πολλά από τα επιμέρους τμήματά του ενδέχονται εναλλακτικές ενορχηστρώσεις, τονικότητες κλπ. Λόγω της δημοτικότητάς του, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, το έργο «παραμορφώθηκε» τρόπον τινά, με χρήση γιγαντιαίων ορχηστρών και χορωδιών, ενώ ανάμεσα στις πολυάριθμες ενορχηστρώσεις και διασκευές συνέβαλλε και με τη δική του εκδοχή ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.