Ο Φιλίπ Γκλάς γεννήθηκε στην Βαλτιμόρη στις 31 Ιανουαρίου
του 1937. Ανακάλυψε την μουσική στο μαγαζί του πατέρα του, ο οποίος επισκεύαζε
ραδιόφωνα. Έτσι ήρθε σε επαφή με τα κουαρτέτα του Μπετόβεν, τις σονάτες του
Σούμπερτ, τις συμφωνίες του Σοστάκοβιτς και άλλα μουσικά ακούσματα.
Όταν ήταν έξι χρονών ξεκίνησε μαθήματα μουσικής και στα οκτώ
ξεκίνησε μαθήματα για φλάουτο. Στα εφηβικά του χρόνια μετακόμισε στο Σικάγο,
όπου και σπούδασε μαθηματικά και φιλοσοφία στο εκεί πανεπιστήμιο.
Όταν ήταν 19 ετών μετακόμισε στην Νέα Υόρκη και φοίτησε στη
σχολή Τζούλιαρντ. Εκείνη την εποχή έδειχνε ιδιαίτερη έλξη σε συνθέτες όπως τον
Ααρών Κόπελαντ και τον Γουίλιαμ Σούμαν.
Τα ταξίδια του – Επιρροές που δέχτηκε:
Σε ηλικία 23 ετών μετακόμισε στο Παρίσι και για δύο
χρόνια μαθήτευσε κοντά στην Νάντια Μπούλανγκερ. Στην Πόλη του Φωτός δούλεψε διασκευάζοντας την Ινδική
μουσική του Ραβί Σανκάρ (ο πιο διάσημος Ινδός βιρτουόζος στο σιτάρ) έτσι ώστε
να είναι προσιτή στους μουσικούς της Δύσης. Ο ίδιος ο Φιλίπ Γκλας αναγνωρίζει
ότι επηρεάστηκε βαθιά από τον Ραβί Σανκάρ και την αντίληψή του για την
ινδική μουσική, μουσική διαλογισμού και περισυλλογής.
Στην συνέχεια ταξίδεψε στην Βόρεια Αφρική, την Ινδία , και
το Θιβέτ και αφού επέστρεψε στην Νέα Υόρκη άρχισε το πραγματικό συνθετικό του
έργο, εισάγοντας ήχους της Ανατολής στη μουσική του. Στα ταξίδια του αυτά όμως
άλλαξε κάτι πολύ πιο βαθύ από την μουσική του αντίληψη. Άλλαξε ο ίδιος του ο
εαυτός και ο τρόπος που έβλεπε τον κόσμο και την ίδια την ζωή.
Κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στην Ινδία το 1966
συνάντησε μια κοινότητα με 100.000 εξόριστους κατοίκους του Θιβέτ. Ο ίδιος
λέει: « Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με εκείνη την κουλτούρα και εκείνη την
μουσική… Ήταν ένα πραγματικό σοκ για εμένα… Πόρτες που δεν είχαν ανοίξει,
ξαφνικά άνοιξαν.» Ο Φιλίπ Γκλας έγινε Βουδιστής και διατήρησε επαφή
με τους εξόριστους από το Θιβέτ όπως επίσης και με τον Δαλάι Λάμα.
Ο Φιλίπ Γκλας (όπως και ο Άλεν Γκιζμπεργκ) είναι μέλος σε
έναν διεθνή οργανισμό Θιβετανικής κουλτούρας και μελετών γύρω από τον Βουδισμό
με το όνομα «Jewel Heart».
Ο ίδιος αναφέρει: « Ακούω εδώ και καιρό τώρα –καθώς και
άνθρωποι σαν εμένα όπως ο Άλεν Γκινσμπεργκ, ο Λεοναρντ Κοχεν, ο Ρίτσαρντ Γκιρ
κ.α.– ότι ο Βουδισμός, οποιοδήποτε είδος αλλά ο Θιβετανικός Βουδισμός
ιδιαίτερα, είναι μια περαστική σκέψη. Αν είναι, για μένα είναι μια περαστική
σκέψη εδώ και 25 χρόνια. Ας αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι ο Βουδισμός δεν
είναι μια κουλτούρα της Νέας Εποχής αλλά μια παγκόσμια θρησκεία... Ο Βουδισμός
κάνει ακόμα τα πρώτα του βήματα στη Δύση. Αν χρειαστεί 100 χρόνια για να
ενσωματωθεί στον Αμερικάνικο πολιτισμό , ας πούμε όπως το έχει κάνει ο
Χριστιανισμός, ας γίνει έτσι. Η Αμερική, όπως και οποιοσδήποτε άλλος έχουν
πολλά να ωφεληθούν από το Δάρμα.»
Σε μια άλλη του συνέντευξη αναφέρει: «Σε όλη μου την ζωή
είμαι ερωτευμένος με πράγματα που δεν προέρχονται απευθείας από τη Δυτική
Ιουδο-Χριστιανική παράδοση. Δεν ξέρω πότε αυτό ξεκίνησε να συμβαίνει σε εμένα.
Ίσως ήταν όταν πήγα στην Ινδία για να μελετήσω στη δεκαετία το 1960… Ήμουν μόνο
εννέα χρόνια νεότερος από τον Άλεν Γκίνζμπεργκ και αυτός ανήκε σε μια γενιά που
ανακάλυπτε τα υπέροχα κείμενα που ο Τζιμ ονομάζει σοφές παραδόσεις. Ο Τζον
Κειτζ ήταν πρωτοπόρος σε αυτό επίσης. Αυτός μας εισήγαγε στο Ι – ΤΣΙΝΓΚ και
στον Ταοϊσμό». Ας υπενθυμίσουμε ότι το Ι –Τσινγκ ή «βιβλίο των παραλλαγών»
είναι το αρχαίο ιερό κείμενο της Κίνας, είναι τα Θεία Διατάγματα του Ουρανού
που μεταβιβάστηκαν στους ανθρώπους από τους πρώτους θείους βασιλιάδες που κυβέρνησαν
στην Αυγή των Καιρών. Τα κείμενα αυτά τα συνέλεξε ο Κομφούκιος, ο μεγάλος σοφός
της Κίνας, στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.
Τα έργα του:
Ο Φιλίπ Γκλας ήταν από τους πρωτοπόρους του κινήματος
του μινιμαλισμού στη μουσική. Ο μινιμαλισμός αφορά στη συνεχή επανάληψη
σύντομων μουσικών μοτίβων με απλό αρμονικό ιδίωμα, ακραία οικονομία μέσων και
μεγάλη αυστηρότητα.
Μέχρι το 1974 Ο Φιλίπ Γκλάς είχε συνθέσει μια μεγάλη συλλογή
από νέα μουσικά κομμάτια για λογαριασμό της εταιρίας «Μines
Theater» και για το δικό του μουσικό σχήμα «Philip Glass Ensemble».
Το 1976, μαζί με τον Ουίλσον, δημιούργησε την όπερα σταθμό
στην καριέρα του «ο Αϊνστάιν στην παραλία». Η όπερα αυτή θεωρείται σημείο
σταθμός στην μουσική θεάτρου του 20ου αιώνα. Στη συνέχεια Ο Γκλάς έκανε την
όπερα αυτή μέρος μιας τριλογίας, δημιουργώντας δύο ακόμα όπερες την
«Satyagraha» όπερα σχετικά με την ζωή του Μαχάτμα Γκάντι στη Νότια Αφρική και
τον «Akhnaten», που βασίζεται στην 18η δυναστεία του Αιγυπτίου Φαραώ Ακενατών.
Σε μια συνέντευξη που έδωσε στον Τόμας Μουρ τον Οκτώβριο του
1981 στην Ουάσινγκτον, ο Φιλίπ Γκλάς αναφέρει: «Στην όπερα «Satyagraha»
χρησιμοποίησα σαν κείμενο τη Μπαγκαβάτ Γκίτα (ιερό κείμενο της Αρχαίας Ινδίας)
και το έκανα στα Σανσκριτικά (αρχαία Ινδική γλώσσα). Δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ
τη γλώσσα για να μεταβιβάσω ένα μήνυμα. Προτιμώ να χρησιμοποιώ τη μουσική και
εικόνες». Με αυτό τον τρόπο ο διάσημος συνθέτης μεταβιβάζει στους
ακροατές του το μήνυμα των αρχαίων αυτών πολιτισμών και τη φιλοσοφία τους,
τον τρόπο που έβλεπαν τον κόσμο και τον άνθρωπο, τις δοξασίες τους για τη ζωή.
Πολιτισμούς πολύ παλιούς, που ήξεραν να ζουν σε συμφωνία με το σύμπαν και να
οδηγούν τον άνθρωπο στο να γνωρίσει τον εαυτό του και την ευτυχία.
Στην ίδια συνέντευξη ο Γκλας αναφέρει: «Η όπερα «Satyagraha»
σημαίνει «αληθινός» και είναι ένα όνομα με το οποίο ο Γκάντι συνήθιζε να
περιγράφει την κίνηση της πολιτικής του ανυπακοής. Η όπερα αναφέρεται στα 20
χρόνια που ο Μαχάτμα Γκάντι πέρασε στην Νότια Αφρική… Νιώθω ότι τα πιο
σημαντικά, δημιουργικά γεγονότα της ζωής του συνέβησαν εκεί. Πολλές ιδέες του
διαμορφώθηκαν εκεί… Έτσι έχω πάρει επτά στιγμές από τη ζωή του και τις έχω
κάνει επτά σκηνές. Και τι μπορώ εγώ να πω για αυτό;» .
Συνεχίζοντας στην ίδια συνέντευξη, μιλώντας για τους ήρωες
της τριλογίας του, ο Φίλιπ Γκλας αναφέρει: «Διάλεξα ανθρώπους που ήταν πιο
γιγαντιαίοι από τους καθημερινούς ανθρώπινους χαρακτήρες της ζωής, ανθρώπους
που άλλαξαν τον κόσμο μέσα στον οποίο έζησαν, οδηγούμενοι από τη δύναμη της
προσωπικότητάς τους και την εφευρετικότητά τους. Άνθρωποι που όχι μόνο θαυμάζω
αλλά είναι επίσης αξιέπαινοι… Όπως ο Αϊνστάιν, ο οποίος άλλαξε ριζικά τον τρόπο
σκέψης του κόσμου στον οποίο ζούμε». Άραγε είναι τυχαίο το γεγονός ότι και ο
Αϊνστάιν, ο μεγάλος αυτός επιστήμονας, είχε μεγάλη κλίση προς το μυστικισμό και
τη μεταφυσική και κοιμόταν έχοντας την Μπαγκαβάτ Γκίτα ( το ιερό αυτό συμβολικό
κείμενο των αρχαίων ινδών) κάτω από το μαξιλάρι του;
Στα χρόνια που θα έρθουν ο Γκλάς θα συνεργαστεί με τον
Ουίλσον στις ακόλουθες μουσικές συνθέσεις: «Οι παγκόσμιοι πόλεμοι – πράξη V»
(επική μουσική σύνθεση), «Λευκό γεράκι» (όπερα), «Το τέρας της χάρης» (όπερα).
Ο Φιλίπ Γκλας συνεργάστηκε με πλήθος καλλιτεχνών πάνω σε
ποικίλα θέματα, και επέκτεινε το ρεπερτόριό του συμπεριλαμβάνοντας μουσική για
όπερα, για χορό, για θέατρο, για μουσική δωματίου, για ορχήστρα και για
κινηματογραφικές ταινίες.
Πολύ σημαντική είναι η συνεργασία του με το Ραβί Σανκάρ στο
«Passages». Μερικές όπερες που συνέγραψε είναι οι ακόλουθες: «Hydrogen
Jukebox», ένα λιμπρέτο του Άλεν Γκίνσμπεργκ βασισμένο στην ποίησή του, «To
Ταξίδι», βασισμένο σε μια έρευνα για τον Χριστόφορο Κολόμβο, «The Fall of the
House of Usher», βασισμένη σε μια μικρή ιστορία του Έντγκαρ Άλλεν Πόε. Η
τελευταία του όπερα είναι η «Galileo Galilei» μια συνεργασία με την Μαίρη
Ζίμερμαν.
Η ορχηστρική δουλειά του Φιλίπ Γκλάς συμπεριλαμβάνει τα έργα
«Itaipu και Symphony No 5», μια δουλειά βασισμένη σε κείμενα από παραδόσεις και
φράσεις σοφίας παρμένες από τους πολιτισμούς όλου του κόσμου, τις συμφωνίες
"Low" και "Heroes" βασισμένες στη μουσική του Ντέιβιντ
Μπόουι και του Μπράιαν Ίνο, «Symphony No 2» - «Symphony No 3» - «Symphony No 6»
(Ωδή στον Πλούτωνα, στον Κάτω Κόσμο) με κείμενο του Άλεν Γκίνσμπεργκ. Επίσης
έχει γράψει μουσική για βιολί και ορχήστρα, κουαρτέτο σαξοφώνου και ορχήστρα
κ.α.
Με την «Συμφωνία Νο 5» ο Γκλας μπαίνει στην λίστα των
συνθετών που μιλούν για μεγάλα θέματα. Η συμφωνία ξεκινά με τον Ινδικό «Μεγάλο
Μύθο της Δημιουργίας» που περιγράφει την εποχή πριν την δημιουργία του
σύμπαντος και τελειώνει με την «Αφοσίωση στις Αξίες» μια Βουδιστική προσευχή
στην οποία ο άνθρωπος ζητάει να αξιωθεί «να αποβάλει την δυστυχία από τον
κόσμο». Ανάμεσα στα δύο αυτά κομμάτια υπάρχουν σκέψης πάνω στην αγάπη, στο
κακό, στον πόνο, στη συμπόνια, στο θάνατο, στην κρίση και τον παράδεισο. Οι
σκέψεις αυτές έχουν παρθεί από ιερά συμβολικά κείμενα και προσευχές των αρχαίων
πολιτισμών των Μάγια ( το ιερό κείμενο «Πόπολ Βουχ»), της Αφρικής, της Ασίας ,
της Χαβάης ( το ιερό κείμενο «Κουμουλίπο»), αλλά και από το Χριστιανισμό, το
Μουσουλμανισμό, τον Εβραϊσμό. Ωστόσο, η συμφωνία αυτή δεν είναι ένα θρησκευτικό
έργο αλλά μια πνευματική πραγματεία που στηρίζεται στους μύθους, την ηθική και
την φιλοσοφία των λαών αυτών. Ο ίδιος ο Φιλίπ Γκλας μιλάει για τη συμφωνία
αυτή: «Την ονόμασα συμφωνία κι όχι ορατόριο γιατί δεν ήθελα να θεωρηθεί
θρησκευτική δουλειά».
Σε μια άλλη συνέντευξη του επίσης αναφέρει: « Ήθελα να βάλω
τα κείμενα στην αρχική τους γλώσσα. Αλλά κανείς δεν θα καταλάβαινε τίποτα και
ένιωσα ότι βάζοντας τα κείμενα στην αγγλική γλώσσα θα έδινα στο κείμενο μια
ενιαία υφή. Μου αρέσει η ιδέα του να μην ξέρεις ότι περνάς από ένα κείμενο της
Παλαιάς Διαθήκης σε ένα Ινδικό κείμενο».
Για την «Συμφωνία Νο 5» ο Φιλίπ Γκλας αναφέρει: «Οι τρεις
μας γίναμε τρεις προσκυνητές ταξιδεύοντας στους κόσμους αυτών των διαφορετικών
παραδόσεων».
Από ότι φαίνεται από το έργο του αυτό, ο Φιλίπ Γκλας
είναι ένας συνθέτης που έχει μελετήσει βαθιά τη φιλοσοφική και μυθολογική
κληρονομιά της ανθρωπότητας, είναι ένας αναζητητής που εκφράζει την δύναμη του
μέσα από τους ήχους του πενταγράμμου θέλοντας να αλλάξει τον κόσμο. Η
σκέψη του, η κοσμοθεωρία του, δεν περιορίζεται από τις παρωπίδες του
δογματισμού.
Όσο αφορά τα μουσικά κομμάτια που έγραψε για
κινηματογραφικές ταινίες επιδεικνύει και εδώ μεγάλο, σημαντικό και ποιοτικό
έργο. Μεταξύ άλλων έγραψε τη μουσική για την τριλογία «Koyanisqatsi»,
«Powaqqatsi» και «Naqoyqatsi», για τον «Δράκουλα» με την Μπέλα Λαγκόσι, για την
ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε «Kundun», για την ταινία «The Truman Show» και για
την ταινία «The Hours».
Για την ταινία «Kundun» ο Φιλίπ Γκλας λέει: «Πιστεύω ότι για
εμένα αυτό ήταν κάτι πολύ γοητευτικό. Αλλά οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για την
ιστορία θα ενθουσιαζόταν με την ιδέα να δουλέψει πάνω σε αυτή την δουλειά με
τον Μάρτιν Σκορτσέζε».
Η ταινία αυτή είναι αξιοσημείωτη γιατί παρουσιάζει τις
δοξασίες του θιβετανικού πολιτισμού και τη ζωή του τελευταίου Δαλάι Λάμα μέχρι
και την κατοχή του Θιβέτ από την Κίνα. Στην ταινία αυτή ο Γκλας συμπεριλαμβάνει
μουσική από τσέλο, άρπα, από άνεμο, κρουστά, θιβετανικά κέρατα και γιγαντιαία
κύμβαλα.
Ο Φιλίπ Γκλας είναι ένας από τους συνθέτες που άλλαξαν την
πορεία της μουσικής κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα. Πέρα όμως από
συνθέτης είναι ένας ιδεαλιστής, ένας αναζητητής και ένας επαναστάτης με τον
δικό του τρόπο.
«Ενδιαφέρομαι πολύ για τους ανθρώπους που κοιτούν τον κόσμο
και τον μεταμορφώνουν μέσα από τη δική τους πνευματική ανάπτυξη». Φιλιπ
Γκλας http://www.philipglass.com/
το άρθρο προέρχεται
από http://www.nea-acropoli.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου